عدسی همگرا: در عدسی همگرا پرتوهای تابش پس از شکست و گذر از عدسی، به هم نزدیک میشوند (یعنی همگرا میشوند). در عدسیهای همگرا، لبهها نازکتر از وسط آن است و بهطور معمول برای کاربردهای متفاوت به شکلهای دو کوژ، کوژ تخت و هلالی همگرا ساخته میشوند. این عدسی از اتّصال دو منشور که از قاعده به یکدیگر وصل شدهاند تشبیه شدهاست. از این نوع عدسی در میکروسکوپها (تمام قسمتها) تلسکوپها (برخی قسمتها) و عینک افراد دوربین یا آستیگمات (ترکیب عدسیهای محدّب با چینش مخصوص) استفاده میشود. این نوع عدسی شیئ را بزرگتر نشان میدهد.
عدسی واگرا: در عدسیهای واگرا پرتوهای تابش پس از شکست و گذر از عدسی از هم دور میشوند (یعنی واگرا میشوند). لبهٔ این عدسیها پهنتر از وسط آن است و به شکلهای دو کاو، کاو تخت و هلالی واگرا ساخته میشوند. این نوع عدسی را میتوان به دو منشور که از زاویهٔ مقابل قاعده به یکدیگر وصل شدهاند، تشبیه کرد. از این عدسی میتوان به عنوان عینک برای افراد نزدیکبین-آستیگمات استفاده نمود. این نوع عدسی شیئ را کوچکتر نشان میدهد.